Времето во Европа овој јули до таа мерка е загрижувачко што со него мора да се справуваат институционално. Времето на Стариот континент, ова лето е, всушност приказна за две половини.
На северот на континентот температурите се далеку под просекот, со значително повеќе дождови од нормалното, додека на југ се бори со топлотни бранови и шумски пожари.
Само во Белгија, јуни го одбележа деветтиот месец по ред со повеќе дождови од вообичаено – нов рекорд за земјата, најлош во последните 119 години. Во средината на јуни за само една недела падна дожд во вредност од еден месец, што доведе до поплави во неколку региони.
Тоа беше, исто така, многу помалку сончев месец од обичниот јуни, чувство заедничко во поголемиот дел од остатокот од северна Европа, каде температурите сè уште се борат да ја надминат границата од 20 Целзиусови на многу места.
Додека жителите на северот сè уште чекаат да започне типично лето, земјите на југ и на исток веќе се преплавени и се соочуваат со сопствени проблеми.
Последниот извештај на ЕУ климатскиот мониторинг Коперник јасно покажува дека месецот на глобално ниво бил потопол од кој било претходен јуни во неговите историски податоци.
Всушност, тоа беше 13-ти месец по ред кој може да се пофали со рекордни жештини. Температурите на површината на морето во Северен Атлантик исто така се искачија на највисоко ниво во повеќе од 40 години.
Севкупно, јули 2023 година – јуни 2024 година биле најтоплите досега, достигнувајќи 0,76 Целзиусови степени над просекот од 1991-2020 година и дополнителни 1,64 степени Целзиусови над просекот од прединдустрискиот период.
ЖЕШТИНИТЕ ГИ БРКААТ ТУРИСТИТЕ ОД МЕДИТЕРАНОТ
На југ, екстремните температури предизвикаа топлотни бранови и шумски пожари. Шпанија, Италија и Грција остануваат едни од најпопуларните дестинации за летни одмори. Тие го обезбедуваат типот на патувања што обично го сакаат мнозинството Европејци: одмори на сонце и плажа.
Тоа е според Европската комисија за патувања (ETC) – но дали екстремната топлина може да ги одложи туристите? Се чини дека е така.
ЕТЦ објави дека бројот на туристи кои се упатуваат кон јужна Европа е намален за 10 отсто од 2022 година, бидејќи стравувањата за климата и временските услови почнуваат да се нарушуваат кај обичните луѓе.
Тие велат дека екстремните временски услови и прекините на транспортот се „значајна загриженост за 10 отсто од Европејците кои сакаат да патуваат во следните месеци“.
„76 отсто од испитаниците изјавиле дека ги приспособуваат своите навики за патување според климатските промени. 17 отсто рекле дека ќе избегнат дестинации со екстремни температури, бројка што се зголемува на 32 отсто за над 55-годишниците, што покажува дека постарите патници се најзагрижени за справување со високите температури“, додава ETC.
Годинава топлотните бранови веќе погодија делови од Европа порано од кога било досега.
Регионите на Грција, Кипар, Турција и Италија веќе страдаат од екстремни горештини – при што некои места забележаа температури 10 Целзиусови над сезонскиот просек. Овие екстремни температури резултираа со повеќекратни смртни случаи, вклучително и на шест странски туристи пронајдени мртви оваа година во Грција, откако отидоа на планинарење. Многу други исчезнаа во слични околности.
Зголемените температури заедно со силните ветрови предизвикаа шумски пожари во близина на Атина, главниот град на Грција, а во турската област Измир, жителите и туристите беа принудени да ги евакуираат своите резиденции.
Во Франција, само неколку недели пред почетокот на Олимписките игри во Париз, се вели дека организаторите се загрижени за безбедноста на спортистите, поради потенцијалните рекордно високи температури.
Тие сега им дозволија на земјите да нарачуваат преносливи единици за климатизација на нивен трошок за да се осигураат дека нивната околина е ладна.
Во Шпанија, властите објавија нова мапа за да помогнат со попрецизни предвидувања за топлотните бранови и да спречат болести, па дури и смрт.
НА СЕВЕРОТ ЛЕТОТО ЗАБОРАВИЛО ДА ДОЈДЕ
Екстремните временски услови низ Европа ги чинат животите на најмалку седум лица во невремето во Швајцарија, Франција и северна Италија.
Претходно овој месец, телата на три лица беа пронајдени по лизгање на земјиштето во областа Фонтана во долината Магија на јужната страна на швајцарските Алпи.
Маж чие тело беше пронајдено во хотел во алпското одморалиште Саас-Грунд во Швајцарија се верува дека бил изненаден од надојдената вода.
Жртвите доаѓаат бидејќи и јужните и западните делови на Швајцарија се погодени од силен дожд.
И во северна Италија, поплавите, грмотевиците и лизгањето на земјиштето предизвикуваат хаос.
Италијанските пожарникари во северниот регион Пиемонт соопштија дека летово веќе извршиле околу 80 спасувачки операции, при што се евакуирани десетици луѓе.
Само во регионот Вале Д’Аоста, неколку села останаа изолирани поради излеаните потоци.
Во североисточниот регион Обе во Франција загинаа три лица на возраст од 70-ти и 80-ти кога дрво го здроби автомобилот во кој тие патуваа за време на силните ветрови.
Што се крие зад екстремните временски услови во Европа ова лето?
Според истражувањето на Inverto, од 2021 до 2023 година, бројот на екстремни временски настани во Европа годишно се зголемувал од 11.442 на 16.956 регистрирани настани.
Тоа вклучува инциденци на големи врнежи од град, обилни врнежи од дожд или снег, штетни удари од гром, суши предизвикани од топлото време – па дури и торнада.
Ваквите настани се деструктивни и за економијата и егзистенцијата. Само еден град во 2023 година во близина на југоисточниот шпански град Валенсија предизвика штети од околу 40 милиони евра.
Но, што влијае на времето во Европа – и нејзините огромни екстреми?
Делумно се виновни климатските феномени Ел Нињо и Ла Ниња.
Додека Ел Нињо – познат како „топол настан“ – се дефинира како натпросечни температури на површината на морето и зголемени врнежи во централниот и источниот тропски Тихи Океан, тој има глобални ефекти, кои чукаат во Европа.
Во моментов, земјината топка е во преодна фаза помеѓу Ел Нињо и Ла Ниња – позната како „ладен настан“. Во средината на оваа неутрална фаза, сè уште гледаме како Ел Нињо владее како врвно владеење, носејќи мамурлак од астрономски високи температури во океаните и воздухот.
Утврдено е дека и двата феномени имаат таканаречен „домино ефект“. Тоа значи дека времето на едно место може да го промени времето на друго – размислете: намалените врнежи на едно место во светот може да ги зголемат на друго место.
Европа, исто така, ги чувствува ефектите од климатските промени како континент кој најбрзо се загрева.
Неверојатно, се затоплува двојно повеќе од глобалниот просек од 1991 година, според неодамнешните податоци на Светската метеоролошка организација (WMO) и Коперник.
Двете агенции предупредија дека Европа треба да направи значително повеќе за да ги намали своите емисии и да продолжи со транзицијата од фосилните горива. 23 од 30-те најсилни топлотни бранови на континентот се случиле од 2000 година, а пет од тој број се случиле во последните три години.
Експертите сега велат дека е време да се дејствува за да се избегнат уште повеќе климатски катастрофи низ Европа.