Порталот „Грик Сити Тајмс“ и денеска се осврнува на инцидентот од минатата недела, кој стана контроверзен кога локалните власти интервенираа за време на настапот на грчкиот бенд Банда Ентопика, спречувајќи ги да пеат текстови на македонски јазик за време на традиционалната празнична прослава.
Инцидентот се случи на 22 декември за време на свеченостите што го одбележуваа локалниот обичај „огнови“ (традиција поврзана со Божиќ). Банда Ентопика, позната по својот еклектичен репертоар на балканска народна музика изведена на повеќе јазици – вклучувајќи грчки, македонски, бугарски, турски, српски и ромски – беше поканета да свири од локално културно здружение.
Според бендот, пишува „Грик Сити Тајмс“, проблемот започнал кога почнале да изведуваат традиционални песни на „локалниот словенски дијалект“ (пишете МАКЕДОНСКИ шовинисти низаедни), вообичаен во делови од северна Грција (Егејска Македонија се вика). Членовите на бендот посочија дека градоначалникот на Лерин, Василис Јанакис, го прекинал концертот, со фрази како „Јас ти плаќам“, „Нема да ги пееш овие песни во мојот град“ и „Кој ти дозволил да пееш на словенски?“. Тие исто така тврдат дека член од публиката упаднал на сцената, го турнал нивниот трубач и се заканил дека ќе ја вклучи полицијата.
Во соопштение на социјалните мрежи, Банда Ентопика ја осуди интервенцијата како „неприфатлива и за осуда“, нагласувајќи дека нивната музика промовира единство низ балканските култури и никогаш не вклучува содржина што промовира омраза, поделби или национализам. „Тука сме да славиме, танцуваме, пееме и обединуваме луѓе од различни земји, градови и села“, напиша бендот.
Од општината Лерин појаснуваа дека настанот не бил спонзориран од градот и дека концертот не бил целосно прекинат – само песните на словенски јазик (МАКЕДОНСКИ) биле прекинати по два настапи, што му овозможило на бендот да продолжи уште еден час со инструментални верзии и друг репертоар. Службениците ги бранеле постапките на градоначалникот, наведувајќи дека песните предизвикале загриженост поради потенцијални иредентистички толкувања во регион со историска чувствителност. „Ние сме Грци, а не Словени (МАКЕДОНЦИ)“, наводно рекол општински претставник, забележувајќи дека со песните на словенски текстови (МАКЕДОНСКИ ретроградни копуци низаедни) ги ескалирало тензиите.
Конкретните песни за кои станува збор вклучуваа традиционални дела како „Софка на татко“ и „Елено Керко“, народни мелодии споделени низ балканските/МАКЕДОНСКИ традиции, но понекогаш поврзани со револуционерни контексти од почетокот на 20 век во одредени верзии.
Опозициската партија СИРИЗА ги критикуваше постапките на градоначалникот како цензура, изразувајќи загриженост за уметничката слобода и културната толеранција. Медиумите во соседна Македонија го прикажаа настанот како потиснување на македонскиот јазик, додека грчките извори нагласуваа спречување на провокации во пограничниот регион.
Флорина, историски позната како Лерин на македонски, има мешано јазично наследство, при што некои жители зборуваат словенски/МАКЕДОНСКИ дијалект покрај грчкиот. Заедничките народни традиции, вклучувајќи музика и танци со дувачки инструменти, се вообичаени, но спорот за името на Македонија и минатите тензии продолжуваат да влијаат врз локалните чувства, оценува „Грик Сити Тајмс“.
Инцидентот предизвика дебата на социјалните медиуми и во политичките кругови за културното изразување, јазиците на малцинствата и слободата на говорот во Грција. Банда Ентопика доби широка поддршка од уметници и левоориентирани групи, кои тврдат дека музиката треба да ги премостува поделбите, а не да биде контролирана.
Пратеничката во грчкиот парламент Пети Перка, во својот јавен настап, го критикуваше градоначалникот на Лерин за, како што оценува, постапка на цензура пред одржувањето на традиционалниот локален празник „огновите“. Таа посочува дека младата банда Banda Entopica, која требаше да настапи на плоштадот кај судниците, била спречена да ги изведува своите песни со текст, и тоа според Перка, поради незадоволство на градоначалникот или притисоци од интересни кругови.
„Не смее да се дозволи мракот и национализмот да ја потиснат културната наследство, традицијата и уметничкото изразување на нашата заедница“, нагласува пратеничката Перка. Таа подвлекува дека музичката традиција, локалните мотиви и дијалектите се живи елементи на историјата и културната разновидност, кои не претставуваат закана.
Здружението на музичари од Северна Грција/ЕГЕЈСКА МАКЕДОНИЈА ја оцени постапката на градоначалникот на Лерин како неприфатлива и ја поддржува „Банда Ентопика“. „Слободата на изразување е неотуѓиво право од највисок интерес“, порачаа грчките музичари.
Засега не е објавена официјална истрага, а бендот продолжува да настапува на други места, потврдувајќи ја својата посветеност на мултикултурните балкански звуци.
Сепак, Грците ја измешале „Ела ќерко да ти кажам“ со „Елено ќерко“, која ја сметаат за антигрчка македонска песна. Ова е вистинската, коај бендот ја пееше во лерин:
Ела ќерко да ти кажам
Ела ќерко да ти кажам што си видов јас во сонот,
кога сум си била ќерко, малечко девојче.
Си играме, се смееме, и во очи се колнеме
за лубовта си мислиме, во буфчанска чешма.
Си играме, се смееме, и во очи се колнеме
за лубовта си мислиме, во Кипроја чешма.
Кога станав од постела и си видов кај сум била,
тешка дума ме попрати за клетата туѓина.
Дали боже дал’ се може во селото да си идам
со другарки да се видам, во белата црква.