Панталони испрскани со крв во чинија со мисо и наводно принудното признание помогнаа Ивао Хакамата да биде осуден на смрт во 1960-тите. Сега, повеќе од пет децении подоцна, најдолготрајниот осуденик на смрт во светот е прогласен за невин, пренесува NHK.
Јапонскиот суд денеска го ослободи 88-годишниот Хакамата, кој погрешно беше осуден на смрт за убиство на неговото семејство во 1968 година, означувајќи го крајот на маратонската правна сага што го привлече глобалниот преглед на јапонскиот казнено-правен систем и поттикна повици за укинување на смртна казна во земјата.
За време на повторното судење, адвокатите на Хакамат тврдеа дека новите информации ја докажуваат неговата невиност, додека обвинителите тврдеа дека има доволно докази за да се потврди дека тој треба да биде обесен за злосторството.
Некогаш професионален боксер, Хакамата се пензионирал во 1961 година и се вработил во фабрика за преработка на соја во Шизуока, централна Јапонија – избор што ќе му го уништи остатокот од животот.
Кога шефот на Хакамата, сопругата на неговиот шеф и нивните две деца беа пронајдени избодени до смрт во нивниот дом во јуни пет години подоцна, Хакамата, потоа разведен и работејќи во бар, стана главен осомничен на полицијата.
По неколкудневно немилосрдно испрашување, Хакамата првично ги призна обвиненијата против него, но подоцна ја промени изјавата, тврдејќи дека полицијата го принудила да признае со тепање и закани.
Хакамата накратко беше професионален боксер. Неколку децении по неговото пензионирање, неговата поранешна боксерска асоцијација организираше протести за поддршка на повторното судење.
Судиите со одлука 2-1 го осудија на смрт и покрај постојаното тврдење дека полицијата фалсификувала докази. Единствениот несогласен судија поднесе оставка шест месеци подоцна, деморализиран од неговата неможност да ја прекине пресудата.
Хакамата, кој оттогаш тврди дека е невин, би поминал повеќе од половина од својот живот чекајќи да биде обесен пред новите докази да доведат до негово ослободување пред една деценија.
Откако ДНК-тестот на крвта пронајден на панталоните не откри дека се совпаѓа со Хакамата или со жртвите, Окружниот суд во Шизуока нареди повторно судење во 2014 година. Поради неговата возраст и кревката ментална состојба, Хакамата беше ослободен додека го чека неговиот ден на суд.
Високиот суд во Токио првично го отфрли барањето за повторно судење од непознати причини, но во 2023 година се согласи да му даде втора шанса на Хакамата, како што нареди Јапонскиот Врховен суд.
Повторните судења се ретки во Јапонија, каде што 99 отсто од случаите завршуваат со осуди, според веб-страницата на Министерството за правда.
По една деценија во затвор, менталното здравје на Хакамато не е добро и тој „живее во свој свет“, рече неговата сестра Хидеко (91), која долго време се залагаше за неговата невиност.
Хакамата ретко зборува и не покажува интерес за другите луѓе, изјави Хидеко за Си-Ен-Ен.
„Понекогаш среќно се насмевнува, но потоа е во заблуда. Не сме ни разговарале да ја пробаме неговата неспособност да ја препознае реалноста“, изјави Хидеко.
Долга борба за ослободување
Хакамата помина 46 години зад решетки откако беше осуден врз основа на неговата извалкана облека и неговото признание, за кое тој и неговите адвокати велат дека биле принудени.
Хидејо Огава, адвокатот на Хакамата, изјави за Си-Ен-Ен дека Хакамата бил физички задржуван и испрашуван повеќе од 12 часа дневно во текот на 23 дена, без присуство на бранител.
„Јапонскиот правосуден систем, особено во тоа време, беше систем кој им дозволуваше на истражните агенции да ја користат својата прикриена природа за да извршат незаконски или истражни злосторства“, рече Огава.
Кјара Санџорџо, советник за смртна казна на Амнести Интернешнл, рече дека случајот на Хакамато е „симболичен за многуте проблеми со кривичната правда (системот) во Јапонија“.
Во писмото до неговата мајка по третото судење во 1967 година, Хакамата се извини што го загрижи своето семејство.
„Боже, јас не сум криминалец“, напиша тој.
Осудените на смрт во Јапонија обично се држат во самица со ограничен контакт со надворешниот свет, рече Санџорџо.
Егзекуциите се „обвиени во тајност“ со мало или без предупредување, а семејствата и адвокатите обично се известуваат дури откако ќе се изврши егзекуцијата.
Хакамата поголемиот дел од животот го помина зад решетки за злосторство што не го направил.
Сепак, и покрај неговото лошо ментално здравје, Хакамата во изминатата деценија успеа да ужива во некои од малите задоволства кои доаѓаат со слободниот живот.
Во февруари посвоил две мачки.
„Почна да обрнува внимание на мачките, да се грижи за нив, што беше голема промена“, рече Хидеко.
Секое попладне, група поддржувачи на Хакамата го носат на возење, каде Хидеко вели дека Хакамата „купува многу колачи и сок“.
„Се надевам дека ќе продолжи да живее долг и слободен живот“, додаде таа.