Повикот предизвика измешани чувства кај Јаир Мозес. Неговата мајка Маргалит се очекуваше да биде меѓу првите заложници што ќе бидат ослободени од Појасот Газа на 24 ноември, само неколку часа по стапувањето на сила на прекинот на огнот. Милитантната исламистичка терористичка организација Хамас ја одведе Маргалит Мозес во Газа на 7 октомври, откако беше киднапирана од нејзиниот дом во Кибуц Нир Оз.
„Секако дека бевме пресреќни, но бевме и многу загрижени“, изјави за ДВ нејзиниот син Јаир Мозес.
Пред првото пуштање, никој не знаеше дали тоа навистина ќе се случи, дали луѓето навистина ќе се најдат на списокот, како ќе се одвива припредавањето на Црвениот крст, како ќе стигнат до Египет, потоа назад во Израел и колку долго целата ќе трае процесот, вели Мозес.
Дури кога ја видел својата 78-годишна мајка на првите видеа објавени од Хамас, на кои се гледа како заложниците му се предаваат на Меѓународниот Црвен крст, одеднаш му осамна дека тоа е реално и дека таа навистина доаѓа дома.
„Во моментот кога ја видовме како мавта од автомобилот, а потоа трча кон автобусот, знаевме дека изгледа дека е добро, барем физички. И секако, бевме незамисливо среќни“, вели Мозес.
Однадвор гледано, многу од 110-те луѓе што сега беа ослободени се чинеше дека се неповредени. Иако многумина ослабеа, повеќето од заложниците, освен оние кои беа повредени за време на киднапирањето, немаа очигледни повреди. Но, нивното ментално здравје е загрижувачко.
Кога утрото на 7 октомври беа киднапирани луѓе од различни локации во јужен Израел, некои од нив мораа да гледаат како се убиваат нивните роднини или соседи. Други, до ослободувањето, не знаеле дека биле киднапирани и нивните сопружници или други роднини.
Возрасните израелски мажи кои беа киднапирани сè уште не се ослободени.
Во терористичките напади на 7 октомври Хамас уби 1.200 Израелци и киднапираше 239 луѓе и ги одведе во Појасот Газа. Во Газа, пак, повеќе од 15.800 Палестинци се убиени во бомбардирањето на израелската армија од почетокот на војната. Ова се информации од Министерството за здравство на Газа, кое е под контрола на Хамас, а оваа информација не може независно да се провери.
Малку по малку, искуствата на заложниците се шират и го привлекуваат вниманието на израелската јавност, иако засега приказните се сè уште фрагментарни. И не се објавува сето она што ослободените им го кажуваат на своите семејства. Маргалит Мозес, на пример, многу му кажала на семејството, вели нејзиниот син.
„Но, не можеме сето тоа да го споделиме. Од нас беше побарано да не го правиме тоа поради грижата за заложниците кои сè уште се таму.“
Тој не сакаше да каже кој побарал од семејството да не го прави тоа.
„Она што можам да ви кажам е дека таа се обидуваше да остане позитивна, се обидуваше да им помогне на другите, на пример кога постарите луѓе требаше да одат во тоалет. Таа се обиде да пее со други, да разговара со нив“.
Во видео снимките на кои борците на Хамас им предаваат заложници на хуманитарните работници на Меѓународниот Црвен крст, некои заложници им мавтаа на киднаперите во знак на поздрав.
„Тоа беше претстава што мораа да ја прифатат“, вели Ашер Бен Ариех, професор на Факултетот за социјална работа Пол Бервалд на Хебрејскиот универзитет во Ерусалим.
Извештаите на оние што излегле од заробеништво, физичките и психолошките наоди, приказните што ги слушаме – сето тоа е сè, само не пријателско, вели тој.
Тој специјалист за детска траума работеше на упатства за справување со заложниците по ослободувањето, особено разговарајќи со децата и мајките.
„Имаше и сведоштва на тајландски заложници. Некои беа третирани подобро, други полошо. Некои биле тепани, на други не им била давана храна, на трети им било оневозможено да спијат. Беше брутално“, вели Бен Ариех.
За нивните искуства во израелските и странските медиуми зборуваа роднините на некои други заложници, да речеме дека прво имало доволно храна, а потоа сè помалку, само малку ориз и бисквити. Дванаесетгодишниот Ејтан бил принуден „да гледа хорор видеа од 7 октомври“, вели неговата тетка Дебора Коен, додавајќи дека одредено време бил држен сам во соба.
„Кога пристигна во Газа, луѓето покрај кои помина го претепаа“, изјави Коен за француската телевизија.
Исто така вели дека на децата им се заканувале со пиштоли ако почнат да плачат.
Деветгодишната Емили само шепотела откако се вратила од Појасот Газа, вели нејзиниот татко.
„Кога таа зборуваше со мене, ништо не можев да разберам“, вели таткото.
Вујкото на 13-годишната Хила, исто така еден од ослободените заложници, зборува за 50 дена во темница, без можност за туширање и со малку храна. Некои луѓе, вели, спиеле на клупи, други на душеци на подот. Им било кажано да шепотат дење, а ноќе да бидат тивки, изјави нејзиниот вујко Јаир Ротем за израелските медиуми.
Лекарите и психолозите ги советуваат семејствата да не ги оптоваруваат ослободените поставувајќи премногу прашања или барање информации. Сè што им треба сега е чувство дека повторно ќе ги контролираат своите животи, вели експертот за траума Ашер Бен Ариех.
„Најважно е да не одлучувате наместо нив. Мора да ги прашате што сакаат да прават, а што не и да им дозволите да ја вратат контролата со својот живот што е можно повеќе“, вели Бен Ариех.
За Јаир Мозес, кошмарот е далеку од завршен, бидејќи неговиот татко сè уште е во рацете на Хамас. Неговите разведени родители живееле во нападнатиот Кибуц Нир Оз, а за неговиот 80-годишен татко нема вести веќе два месеци. Израел претпоставува дека Хамас сè уште држи 137 заложници.
„Секој ден мојата грижа расте за татко ми, но и за сите останати кои сè уште се таму“, вели Мозес.
Тој самиот пораснал во Нир Оз и лично познава многу жители на кибуцот.
„За мене тоа не е само список со имиња, ги знаев сите. Но и други што не ги знам, млади луѓе од забавата во во Реимот, војници… Сите мора да се вратат назад“, вели Мозес.
Дојче Веле