„Златната виза“ на Обединетите Арапски Емирати (вклучувајќи го и Дубаи) е долгорочна резиденцијална виза што им се дава на одредени категории на луѓе кои придонесуваат за економијата, науката, културата или инвестираат значителен капитал.
Конечно Венко Филипче, екс министер во Владата на Заев и актуелен лидер на СДСМ, собра храброст и соопшти дека има златна виза од ОАЕ (Дубаи). Визата не била поврзана со бизнис и недвижности, туку со преговори со цел да направи трансфер во болница во Дубаи, но откако станал претседател на СДСМ и пратеник, овие преговори за заминување ги ставил во мирување. Со оглед на неговото досегашно негирање (молчење) дека има добиено златна виза овие негови информации со право налагаат да се постави прашањето дали овие преговори за вработување биле сериозни или биле само формални само за да се добие визата но за други цели (за бизнис цели или пак за евентуална политичка заштита)?
Во контекст на јавниот интерес, прашањето дали д-р Венко Филипче (или било кој друг поранешен функционер) добил златна виза во ОАЕ врз основа на реална професионална потреба или како прикриена форма на привилегија/имунитет, е сосема легитимно и важно за јавноста.
Доколку се работи за манипулација со процесот за добивање виза, тоа може да се смета за измама на властите во Дубаи и злоупотреба на јавната позиција. Ова навистина се сериозни прашања, и доколку се докаже дека преговорите за вработување биле формални или лажни, со цел да се добие златна виза за други цели а не за декларираните, тогаш тоа е основа за покренување на повеќе правни и етички постапки:
- Ако преговорите за вработување биле лажни или не се реализирале, а златната виза била доделена, тоа може да се смета за измама на властите во Дубаи. Властите во ОАЕ (вклучително и Дубаи) имаат јасни критериуми за доделување на златни визи, и ако тие критериуми се манипулираат или злоупотребуваат за да се добие виза на неточни основи, може да се отвори правна истрага. Бидејќи Филипче, по добивањето на визата, не ја реализирал својата медицинска активност во Дубаи, туку ја користел визата за други цели (на пример за водење на бизнис), ова може да се смета за злоупотреба на системот за визи во ОАЕ. Властите во Дубаи би можеле да ја сметаат ваквата ситуација за измама, особено ако постоеле лажни претставувања при апликацијата.
Исто така ОАЕ или Дубаи може да започнат истрага ако се утврди дека визата била добиена на лажни дадеи=нби информации при аплицирањето. Иако златните визи се чест избор за привлечени професионалци, ако тоа не е остварено на професионален начин, постои можност за правна реакција во смисла на поништување на визата но прогласување за персона нон грата на апликантот на визата како и други мерки согласно законите кои се на сила во Дубаи.
- Доколку се утврди дека Филипче ги искористил политичките функции и врските со институциите за да обезбеди златна виза за нецелосни или лажни преговори, тоа би било класичен случај на злоупотреба на јавната функција за лични цели и интереси и може да се покрене истрага за злоупотреба на јавната позиција или конфликт на интереси.
- Ако визата била искористена не само за вработување, туку и за евентуална политичка заштита, тогаш може да се постави прашањето дали се користеле преговори за да се обезбеди политичка имунитетна зона од потенцијални правни или политички последици. Доколку ова се потврди, може да се постави прашањето за злоупотреба на правото на азил или политичка заштита.
Можни постапки:
- Истрага во Р. Македонија – Антикорупциска комисија и ОЈО можат да покренат истрага за злоупотреба на јавни функции и можен конфликт на интереси.
- Постапка за кривична одговорност може да биде покрената доколку се утврди дека постои намерна злоупотреба за лична добивка, во контекст на лажни информации или намерно манипулирање со системот на визи.
- Покренување на политичка одговорност – Филипче, како лидер на СДСМ, би можел да се соочи со внатрешни и јавни политички притисоци од страна на неговата партија или политичките конкуренти, што би можело да доведе до политички процеси или дури повлекување од позицијата доколку се утврди злоупотреба.
- Може да се постави прашање до здравствените власти на Дубаи за да се провери дали Филипче навистина имал какви било официјални преговори или договори со работење во некоја болница во Дубаи.
- Јавна одговорност на поранешни функционери – Како поранешен министер, тој е должен да одговара на прашања што се однесуваат на неговата: деловна поврзаност со странски здравствени институции; финансиски трансакции поврзани со странство; интереси што би можеле да влијаат на негови одлуки додека бил на функција.
- Фактот што Филипче прво негираше, а потоа призна, создава уште поголема потреба за: јавно објаснување на критериумите под кои ја добил визата, преглед на имотното и професионалното досие.
Еве кои се најчестите услови што треба да се исполнат (зависи од категоријата) за добивање златна виза:
- Инвеститори во недвижности
- Минимум инвестиција: AED 2 милиони дирхами (~550.000 USD) во недвижен имот.
- Имотот мора да биде целосно платен, не хипотекиран.
- Може да се комбинираат повеќе имоти за да се достигне сумата.
- Бизнис инвеститори (во компании)
- Инвестирање минимум AED 2 милиони во бизнис или старт-ап.
- Компанијата треба да биде активна и да има економски импакт.
- Понекогаш бара докази за плаќање данок или број на вработени.
- Исклучителни таленти (наука, уметност, ИТ, медицина и сл.)
- Без потреба од минимална инвестиција.
- Мора да добиете препорака од релевантна владина институција (на пр., Министерство за култура, Министерство за здравство).
- Вклучува: научници, истражувачи, иноватори, уметници, автори, професионални спортисти и др.
- Исклучителни студенти
- Мора да имате многу висок просек (обично 95%+ во средно или универзитет).
- Поддржани од универзитет од ОАЕ или странски универзитет во врвните 500.
- Пензионери
- Возраст над 55 години.
- Минимална инвестиција од AED 1 милион, или банкарски депозит од AED 1 милион за 3 години, или месечен приход од најмалку AED 20,000.
Временска важност – Златната виза се издава обично за 10 години и може да се продолжи.
Услови за добивање златна виза за лекари во ОАЕ
За да се добие златна виза како доктор во ОАЕ, обично се бараат следниве услови:
- Валиден договор за вработување во ОАЕ.
- Минимална месечна плата од AED 30,000 (околу 8,000 USD).
- Лиценца за медицинска пракса од Министерството за здравство и превенција на ОАЕ.
- Препорака од релевантна институција, како што се; Министерство за здравство и превенција на ОАЕ (MOHAP); Emirates Scientists Council; Dubai Health Authority (DHA); Abu Dhabi Department of Health (DoH); Emirates Medical Association или други професионални тела што ја регулираат медицинската дејност во Емиратите
- Доказ за академски квалификации, најмалку диплома од признат универзитет, со еквиваленција од Министерството за образование на ОАЕ.
- Банкарски изводи за последните 6 месеци, покажувајќи редовни примања.
Овие услови се дел од стандардната процедура за добивање на златна виза за медицински професионалци во ОАЕ.